Komunikat KR RIO o ujmowaniu w budżecie środków z Funduszu Pomocowego na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
W związku z licznymi zapytaniami od jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów reprezentujących stronę samorządową, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych na posiedzeniu w dniach 23-25 marca 2022 r. podjęła kierunkowe stanowisko w zakresie dotyczącym budżetowych aspektów ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
- Środki pochodzące z Funduszu Pomocowego utworzonego na podstawie art. 14 cytowanej ustawy powinny być ujmowane w budżetach jednostek samorządu terytorialnego.
- W zakresie rekomendowanej klasyfikacji budżetowej ww. środków, obowiązujące rozwiązania prawne nie umożliwiają zastosowanie jednoznacznej klasyfikacji budżetowej w ramach planów dochodów i wydatków j.s.t. Z uzyskanych od Ministerstwa Finansów informacji wynika, że prowadzone są prace nad zmianą rozporządzenia w sprawie klasyfikacji budżetowej polegające na wprowadzeniu nowych paragrafów dochodowych i wydatkowych w tym zakresie. Za celowe wydaje się stosowanie rekomendacji dysponentów przekazujących te środki - Urzędów Wojewódzkich. W przypadku braku określonego stanowiska za zasadne uznać należałoby ujmowanie tychże środków po stronie dochodowej w § 097 wpływy z różnych dochodów lub § 270 środki na dofinansowanie własnych zadań bieżących gmin, powiatów (związków gmin, związków powiatowo-gminnych, związków powiatów), samorządów województw, pozyskane z innych źródeł. Natomiast wydatki finansowane z tych środków winny być ujmowane w paragrafach zgodnych z charakterem ekonomicznym wydatków. Z uwagi na brak rozdziałów dedykowanych tego rodzaju pomocy wydaje się, że należałoby je ujmować w rozdziale 85231 lub z końcówką 95 w różnych działach w zależności od kierunku wydatków np. 75095, 75495, 80195, 85295, 85395.
- Zwrócić należy uwagę na nowe uregulowania w zakresie upoważnień do dokonywania zmian w budżecie. Zgodnie z art. 111 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, organ stanowiący może upoważnić wójta, burmistrza, prezydenta miasta, zarząd powiatu lub zarząd województwa do:
- dokonania zmian w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym dokonywaniu przeniesień wydatków między działami klasyfikacji budżetowej,
- dokonywania czynności, o których mowa art. 258 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych,
- dokonywania zmian w wieloletniej prognozie finansowej oraz w planie wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego związanych z wprowadzeniem nowych inwestycji lub zakupów inwestycyjnych przez jednostkę, o ile zmiana ta nie pogorszy wyniku budżetu tej jednostki.
W sytuacji gdy organ stanowiący upoważni w powyższym zakresie organ wykonawczy, środki z Funduszu Pomocowego na realizację zadań na rzecz pomocy Ukrainie, w tym obywatelom Ukrainy dotkniętym konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy, będą mogły być wprowadzane do budżetu zarządzeniami/uchwałami organu wykonawczego. Dotyczyć to może także wprowadzania do budżetu darowizn od osób fizycznych i prawnych. Należy podkreślić, że skorzystanie z tych upoważnień nie może skutkować zmianą wyniku budżetu bowiem omawiana delegacja ustawowa jest implementowana w obowiązujący system finansów publicznych, który takich możliwości nie przewiduje.
- Udzielenie pomocy obywatelom Ukrainy ze środków własnych j.s.t., o której mowa w art. 12 ust. 4 wymaga uprzedniego podjęcia uchwały organu stanowiącego j.s.t. (art. 12 ust. 5), określającej zakres tej pomocy. Co do zasady, uchwały te jako określające zasady rzeczowego wsparcia uchodźców pozostają zdaniem KR RIO w nadzorze wojewodów.
- Mając na uwadze doświadczenia w zakresie ewidencjonowania i rozliczania środków pochodzących z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 podkreślić należy, że zasadne jest szczegółowe dokumentowanie udzielanej pomocy oraz prowadzenie odpowiedniej ewidencji księgowej.
