Sprawozdanie KRRIO za 2021 rok
Szanowni Państwo,
Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, na podstawie art. 25a ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2137 z późn. zm.), przedkłada Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej „Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2021 roku”. Sprawozdanie to zostało przyjęte uchwałą Nr 4/2022 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 1 czerwca 2022 r. Jest to już 25. sprawozdanie.
Rok 2021, podobnie jak 2020, minął pod znakiem pandemii COVID-19, która ograniczyła funkcjonowanie całego Państwa, w tym jednostek samorządu terytorialnego, a także regionalnych izb obrachunkowych. Pomimo tych trudnych okoliczności zadania publiczne były realizowane, a dane dotyczące tej działalności zamieszczamy w niniejszym dokumencie.
Sprawozdanie składa się z dwóch części. Część pierwsza zawiera informacje o działalności regionalnych izb obrachunkowych w zakresie zapewnienia zgodnego z prawem prowadzenia gospodarki finansowej przez jednostki samorządu terytorialnego i ich związki. Efekt pracy izb w 2021 r. to m.in.:
- 174 233 zbadanych uchwał i zarządzeń organów jednostek samorządu terytorialnego i związków komunalnych,
- 11 budżetów ustalonych dla samorządów (dla 7 gmin, 2 powiatów i 2 związków jst),
- 24 618 wydanych opinii w sprawach określonych w ustawach, w tym 2 dotyczące programów postępowania naprawczego oraz 20 w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu absolutorium, z czego 2 pozytywne z uwagami i 10 negatywnych,
- 964 przeprowadzone kontrole jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotów, w tym 699 w ramach kontroli kompleksowych,
- 115 559 skontrolowanych sprawozdań z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
- 439 rozpatrzonych pism i skarg, w tym 236 dotyczących działalności organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego,
- 93 szkolenia, w których uczestniczyło 8 426 pracowników jednostek samorządu terytorialnego (w formie online oraz w formie wykładów i warsztatów).
Ważnym zadaniem izb w roku sprawozdawczym było stałe monitorowanie, zarówno w działalności kontrolnej jak i analitycznej, sytuacji finansowej samorządów pod kątem spełnienia relacji z art. 243 ustawy o finansach publicznych, tj. zachowania przez każdą jst indywidualnego wskaźnika obsługi zadłużenia na poziomie nie wyższym niż dopuszczalny. Izby w ramach sprawowanego nadzoru oraz działalności opiniodawczej reagowały odpowiednio do stwierdzonych zagrożeń. Sprawozdanie prezentuje podsumowanie działań izb oraz sytuacji jednostek w powyższym zakresie.
Ponadto z inicjatywy Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych izby przeprowadziły dwie kontrole koordynowane, których przedmiotem były „Dochody z mienia Skarbu Państwa” oraz „Przeznaczenie dochodów z tytułu opłat za żywienie pobranych od uczniów i przedszkolaków na podstawie art. 106 ust. 4 ustawy Prawo oświatowe”. Wyniki powyższych kontroli zostały przedstawione w Sprawozdaniu oraz w odrębnych opracowaniach.
Część pierwsza Sprawozdania zawiera również wnioski de lege ferenda z zakresu funkcjonowania prawa samorządu terytorialnego w świetle doświadczeń regionalnych izb obrachunkowych. Wnioski te zostały przyjęte uchwałą Nr 3/2022 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 1 czerwca 2022 r.
W drugiej części Sprawozdania przedstawione zostały informacje dotyczące wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego. Część ta, wzorem roku ubiegłego, sporządzona została w układzie, który mam nadzieję znajdzie Państwa uznanie. Postanowiliśmy bowiem w większym stopniu przedstawić dane w formie graficznej jednocześnie decydując się na umieszczenie materiałów źródłowych na naszej stronie www. Podstawowe dane o budżetach samorządowych w 2021 r. to:
- 333 409 106 tys. zł – dochody ogółem, które w 4,2% pozyskano z UE, tj. 13 925 152 tys. zł,
- 315 967 268 tys. zł – wydatki ogółem, w tym wydatki inwestycyjne – 48 099 358 tys. zł, z czego 22,5%, tj. 10 805 355 tys. zł, ze środków pozyskanych z UE,
- 17 441 838 tys. zł – wynik budżetów – nadwyżka,
- 91 122 816 tys. zł – zobowiązania ogółem, które w relacji do dochodów stanowiły 27,3%,
- 89 453 729 tys. zł – należności wraz z wybranymi aktywami finansowymi.
Sprawozdaniem objęto 2 807 jednostek samorządu terytorialnego, tj. 2 411 gmin, 66 miast na prawach powiatu, w tym miasto stołeczne Warszawę, 314 powiatów, 16 województw samorządowych oraz 154 związki jednostek samorządu terytorialnego oraz związek metropolitalny. Ogółem w 2021 r. funkcjonowały 2 962 jednostki samorządu terytorialnego i ich związki.
W Sprawozdaniu wykorzystano dane zgromadzone przez regionalne izby obrachunkowe, a także udostępnione przez Ministerstwo Finansów dane w zakresie sprawozdań budżetowych sporządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego w latach 2020 i 2021 (baza na dzień 21 marca br.) oraz przez Główny Urząd Statystyczny w zakresie stanu ludności w jednostkach samorządu terytorialnego na dzień 30 czerwca 2021 r.
Wszystkie zestawienia, tabele i inne dane statystyczne zawarte w Sprawozdaniu są opracowaniem własnym, sporządzonym na podstawie informacji przekazanych przez poszczególne izby. Tabele i graficzna prezentacja danych w odniesieniu do budżetów jednostek samorządu terytorialnego zostały opracowane na podstawie sprawozdań budżetowych tych jednostek.
Sprawozdanie dostępne jest na stronie internetowej Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych www.rio.gov.pl. Istnieje możliwość pobrania wersji pdf Sprawozdania poprzez kod QR umieszczony na okładce.
Wyrażam przekonanie, że Sprawozdanie spełni oczekiwania i będzie pomocne w pracy obu Wysokich Izb, Rządu RP oraz innych organów i instytucji Państwa, a także podmiotów i organizacji samorządowych w podejmowaniu działań na rzecz samorządu terytorialnego.
Składam wyrazy podziękowania dla całego zespołu za przygotowanie tego Sprawozdania.
Mirosław Legutko
Przewodniczący KR RIO
Pełny tekst "Sprawozdania z działalności RIO i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2021 r."
Sprawozdanie KRRIO za 2021 rok (63,80MB)
Dodatkowe zestawienia tabelaryczne za 2021 r.:
Dodatkowe zestawienia tabelaryczne za 2021 rok (878,70KB)
Materiały źródłowe do Sprawozdania za 2021 r.:
Dane pomocnicze za lata 2015-2021 (35,55MB)
Instrukcja korzystania z pliku danych pomocniczych (480,07KB)