Dochody z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ich przeznaczenie w latach 2016 - 2017
Szanowni Państwo
W imieniu Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przedstawiamy informację o wynikach kontroli koordynowanej przeprowadzonej przez regionalne izby obrachunkowe w zakresie dochodów z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ich przeznaczenia w latach 2016 - 2017.
Koordynatorem kontroli, w imieniu Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, była Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie.
Celem kontroli była ocena dochodów pozyskiwanych przez wybrane jednostki w poszczególnych województwach realizujące zadania w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi oraz wydatków ponoszonych na funkcjonowanie tego systemu. W ramach oceny dochodów szczegółowej analizie poddano prawidłowość pobierania opłaty od właścicieli nieruchomości składających deklaracje lub takich, którym organ wykonawczy gminy określił wysokość zobowiązania z tego tytułu w wydanej decyzji, czynności podejmowane w celu weryfikacji danych zawartych w składanych deklaracjach, czynności zmierzających do wyegzekwowania od konkretnych właścicieli nieruchomości realizacji ciążącego na nich obowiązku oraz prawidłowość przeprowadzanych postępowań w przedmiocie udzielenia ulg w zapłacie opłaty polegających na umorzeniu, odroczeniu terminu zapłaty lub rozłożeniu zaległości na raty.
Istotnym elementem kontroli było również zbadanie struktury wydatków ponoszonych na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami oraz relacji dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami do wydatków ponoszonych na realizację tego zadania. Zgodnie z przyjętymi założeniami system gospodarowania odpadami komunalnymi zorganizowany przez gminę powinien się samofinansować, co przekłada się na obowiązek ustalania wysokości ponoszonej przez mieszkańców gmin opłaty na poziomie zabezpieczającym pokrycie wydatków na funkcjonowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi lub dostosowania poziomu wydatków do osiąganych dochodów.
W razie wykonywania przez związek międzygminny zadań w zakresie gospodarowania odpadami określonych w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach prawa i obowiązki organów gminy, w tym uchwalanie aktów prawa miejscowego, wykonują właściwe organy tego związku (odpowiednio zarząd i zgromadzenie), stąd kontrolą objęto zarówno jednostki samorządu terytorialnego jak i związki międzygminne prowadzące działalność w tym zakresie.
Przeprowadzona w roku 2018 kontrola „Dochody z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ich przeznaczenie w latach 2016 - 2017” była swoistym dopełnieniem kontroli przeprowadzonej w roku 2016 „Przetargi na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych w latach 2013–2015”. O ile czynności kontrolne prowadzone w ramach ostatniej z wymienionych kontroli koncentrowały się na stronie wydatkowej systemu, a w szczególności na prawidłowości przeprowadzonych przetargów, to głównym obszarem zainteresowania kontrolujących w 2018 r. była strona dochodowa systemu, prawidłowość pobierania opłat za gospodarowanie tymi odpadami, ich windykacja oraz udzielanie ulg w zapłacie tego zobowiązania. Podobnie jak w 2016 r. w trakcie kontroli przeprowadzonej w roku 2018 zgromadzono również wiele informacji o wymiarze finansowym systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
Ustalenia kontroli zostały również przedstawione w opracowanym przez Krajową Radę Regionalnych Izb Obrachunkowych Sprawozdaniu z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2018 r., które zostało przekazane Sejmowi i Senatowi RP w czerwcu br.
Wyniki kontroli wskazują, że w podstawowym obszarze badania, to jest w zakresie gromadzenia dochodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi kontrola nie ujawniła nieprawidłowości istotnych w wymiarze finansowym lub ciężarze gatunkowym. Stwierdzone nieprawidłowości nie odbiegają w zasadniczy sposób od nieprawidłowości stwierdzanych przy badaniu innych dochodów podatkowych. Niepokojący jest jednak fakt, że w większości jednostek występuje trwały niedobór dochodów z tytułu opłaty w stosunku do wydatków związanych z systemem gospodarowania odpadami. Jest to niespójne z założeniami ustawy, zgodnie z którymi gminy otrzymały zadanie publiczne wraz ze źródłem jego sfinansowania.
Przekazując w Państwa ręce raport z kontroli wyrażamy przekonanie, że ustalenia zawarte w prezentowanym opracowaniu będą stanowić wiarygodne źródło informacji o dochodach z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i strukturze finansowanych z tych opłat wydatków na zagospodarowanie odpadów komunalnych oraz przyczynią się do poprawy rozwiązań legislacyjnych obowiązujących w tym zakresie.
Pełny tekst informacji o wynikach kontroli koordynowanej „Dochody z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ich przeznaczenie w latach 2016 - 2017"
Dochody z tytułu opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ich przeznaczenie w latach 2016 - 2017 (14,86MB)
(rozmiar pliku około 15,5 MB)